Điều hành chính sách tiền tệ bám sát cục diện tổng thể của nền kinh tế

Phát biểu tại phiên họp thứ 27 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng ngày 16/10 liên quan đến công tác điều hành chính sách tiền tệ (CSTT), Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, phía NHNN đã lắng nghe Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế, ý kiến phát biểu của các đồng chí Ủy viên Thường vụ Quốc hội và đặc biệt là ý kiến của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ thấy rằng về cơ bản báo cáo thẩm tra đã đánh giá rất toàn diện, chỉ rõ những mặt được và những mặt cần lưu ý để Chính phủ cũng như NHNN điều hành tốt hơn đối với lĩnh vực CSTT trong năm 2024 và những năm tiếp theo của nhiệm kỳ.

Làm rõ hơn một số nội dung trong Báo cáo thẩm tra kinh tế - xã hội năm 2023 và giải pháp năm 2024 về vấn đề tiếp cận vốn, Thống đốc cho biết, đến 21/9, tăng trưởng tín dụng đạt 5,33%, nhưng đến hết tháng 9 nhiều khả năng sẽ tăng khoảng 6,9 đến 7%. Hiện nay với sự điều hành, chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, các bộ, ngành trong xúc tiến thương mại, tăng khả năng xuất khẩu cũng như tháo gỡ những vấn đề pháp lý của các dự án, đồng thời với đó là tăng cường khả năng khai thác thị trường trong nước… từ nay đến cuối năm tín dụng cũng sẽ có khả năng tăng lên.

Về vấn đề xử lý các ngân hàng yếu kém, Thống đốc cho biết đây là một việc rất khó và cần có thời gian. Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cũng đã chỉ đạo rất quyết liệt và NHNN, các bộ, ngành cũng đã trình xin chủ trương của cấp có thẩm quyền và hiện nay cũng đang tích cực triển khai.

Tuy nhiên xử lý ngân hàng yếu kém trong điều kiện bình thường đã khó thì trong bối cảnh nửa nhiệm kỳ vừa qua cũng lại gặp bối cảnh vô cùng khó khăn của kinh tế thế giới và trong nước nên vấn đề này đang trong giai đoạn hoàn tất.

Với Báo cáo thẩm tra thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về phát triển kinh tế - xã hội 5 năm nêu một số nhận định về hạn chế trong điều hành CSTT, NHNN mong muốn Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cân nhắc ý kiến đánh giá việc quá chú trọng đến kiểm soát lạm phát theo nhiều ý kiến cũng là nguyên nhân khiến lãi suất cao, đặc biệt là cuối năm 2022 và đầu năm 2023 trong bối cảnh DN khó khăn, việc điều chỉnh tăng trưởng tín dụng chậm là những bất cập…

Giải trình thêm vấn đề này, Thống đốc cho biết, những ý kiến nêu trên là nhìn từ từng góc độ riêng lẻ. Việc điều hành CSTT và hoạt động ngân hàng của NHNN phải theo tinh thần bám sát những yêu cầu của Quốc hội, Chính phủ và đứng trên cục diện tổng thể của nền kinh tế.

Nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ đã yêu cầu phải giảm mặt bằng lãi suất, phải đảm bảo ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối và cũng đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng. Chính vì vậy, trong việc điều hành CSTT những tháng cuối năm 2022 khi thế giới tăng lãi suất rất cao, nhưng xét thấy trong năm 2022, chúng ta có thể kiểm soát được lạm phát theo mục tiêu của Quốc hội nên những tháng đầu năm, NHNN vẫn giữ nguyên lãi suất điều hành và không có việc điều chỉnh tăng như các nước.

Tuy nhiên đến tháng 10/2022, sự kiện SCB bị rút tiền hàng loạt xảy ra nên NHNN phải tập trung ưu tiên đảm bảo an toàn hệ thống và ngăn ngừa nguy cơ đổ vỡ giống như sự đổ vỡ của các ngân hàng trên thế giới. Do vậy, mọi giải pháp lúc đó phải tập trung cho việc ngăn ngừa tính đổ vỡ hệ thống.

“Lúc đó các TCTD cũng căng thẳng về thanh khoản, một số TCTD còn bị thiếu dự trữ bắt buộc và nguy cơ mất khả năng chi trả hiện hữu nên tại thời điểm đó NHNN chưa điều chỉnh tăng trưởng tín dụng bởi vì các ngân hàng phải tập trung để đáp ứng khả năng chi trả cho người dân. Tuy nhiên, đến tháng 10, 11/2022 khi thanh khoản được cải thiện, thì đầu tháng 12, NHNN đã điều chỉnh ngay tăng trưởng tín dụng”, Thống đốc cho hay.

Giải trình thêm về ý kiến cho rằng, lạm phát thấp, lãi suất cao là nghịch lý thể hiện sự bất cập trong công tác điều hành CSTT và tài khóa, Thống đốc cũng đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét cân nhắc bởi ý kiến này cũng chỉ nhìn về vấn đề lạm phát và lãi suất, còn điều hành về lãi suất cũng như các công cụ của CSTT phải căn cứ vào các nhiệm vụ, như: mục tiêu lạm phát; các dự báo xu hướng của lạm phát trên thế giới và trong nước và cũng phải đáp ứng các yêu cầu về ổn định tỷ giá, đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống.

Trong các nhiệm vụ này không thể hy sinh nhiệm vụ nào mà cần phải có một sự hài hòa, linh hoạt trong điều hành. Nếu xu hướng lạm phát có thể bùng lên thì CSTT cũng phải tính đến việc phòng ngừa và chuẩn bị cho xu hướng thắt chặt.

Dẫn câu chuyện của nước Mỹ và một số nước năm 2021, Thống đốc cho biết, lãnh đạo các nước này đã đánh giá lạm phát chỉ là tạm thời và lúc đó CSTT của họ cũng chưa thắt chặt. Nhưng sang năm 2022, lạm phát bùng phát, tất cả các nước đều phải thực hiện CSTT thắt chặt rất nhanh và mạnh. Điều này đã tác động rất lớn đến tất cả các nền kinh tế và kinh tế toàn cầu.

Sau đó, năm 2022, bản thân lãnh đạo của các bộ chức năng Mỹ thừa nhận sai lầm là họ đã đánh giá đấy là lạm phát tạm thời. Cho nên để thấy được là đối với điều hành, chúng ta cũng không thể chủ quan với lạm phát.

“NHNN cũng thấy trong đánh giá thẩm tra Ủy ban Kinh tế Quốc hội cũng đã nêu rất rõ là lạm phát đã có xu hướng đảo ngược, từ tháng 7, 8, 9 đã có xu hướng tăng lên và lạm phát cơ bản giảm nhưng giảm chậm thì đây cũng là những yếu tố để có thể lưu ý trong điều hành CSTT”, Thống đốc phát biểu.

PV