Sự gia tăng tỷ lệ truy cập Internet, công nghệ di động phổ biến rộng rãi và những bước tiến trong công nghệ tài chính đã tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển của thanh toán xuyên biên giới, đưa khu vực châu Á - Thái Bình Dương trở thành tâm điểm của quá trình chuyển đổi tài chính toàn cầu.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Giá trị thanh toán xuyên biên giới toàn cầu ước tính sẽ chạm mốc 250 nghìn tỷ USD vào năm 2027
Cùng với đà tăng trưởng mạnh mẽ nền kinh tế số, khu vực châu Á - Thái Bình Dương chứng kiến sự bứt phá mạnh mẽ trong phát triển hạ tầng thanh toán những năm gần đây. Sự gia tăng tỷ lệ truy cập Internet, công nghệ di động phổ biến rộng rãi và những bước tiến trong công nghệ tài chính đã tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển của thanh toán xuyên biên giới, đưa khu vực châu Á - Thái Bình Dương trở thành tâm điểm của quá trình chuyển đổi tài chính toàn cầu.
Một báo cáo gần đây chỉ ra rằng giá trị thanh toán xuyên biên giới toàn cầu được dự báo đạt 250 nghìn tỷ USD vào năm 2027, mở ra cơ hội lớn cho Đông Nam Á. Tuy nhiên, để khai thác tối đa tiềm năng to lớn này, các quốc gia trong khu vực cần tiếp tục đẩy mạnh quá trình hiện đại hóa, nâng cấp cơ sở hạ tầng thanh toán nội địa, từ đó thúc đẩy các nỗ lực hội nhập xuyên biên giới. Mục tiêu cuối cùng là hướng tới xây dựng một hệ sinh thái tài chính khu vực liên kết chặt chẽ, hiệu quả và bền vững, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao khả năng tiếp cận tài chính trong toàn khu vực.
Thực trạng hiện nay tại Đông Nam Á
Nếu như trước đây, tiền mặt và các phương thức ngân hàng truyền thống luôn chiếm ưu thế trong các giao dịch tại Đông Nam Á thì nay khu vực này đang nhanh chóng chuyển đổi sang thanh toán số do nhu cầu sử dụng ví điện tử, nền tảng thương mại điện tử và hệ thống thanh toán ngang hàng (P2P) ngày càng gia tăng. Xu hướng này không chỉ mang lại sự tiện lợi mà còn mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính cho người tiêu dùng ở cả khu vực thành thị lẫn nông thôn.
Để thúc đẩy quá trình chuyển đổi, Chính phủ và các tổ chức tài chính các nước trong khu vực đang đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng công nghệ và xây dựng khung pháp lý phù hợp. Hàng loạt sáng kiến đã được triển khai nhằm đơn giản hóa giao dịch và thiết lập một hệ sinh thái thanh toán liên kết chặt chẽ giữa các quốc gia.
Điển hình là Dự án Nexus của Singapore, hướng đến việc cách mạng hóa thanh toán xuyên biên giới thông qua xây dựng một hạ tầng thanh toán thống nhất, hiệu quả và tương thích trong toàn khu vực. Dự án này góp phần tháo gỡ những rào cản lớn như sự khác biệt về quy định pháp lý và tiêu chuẩn công nghệ, bằng cách thúc đẩy hợp tác giữa các tổ chức tài chính, cơ quan quản lý và nhà cung cấp công nghệ.
Tương tự, sáng kiến Kết nối Thanh toán Khu vực ASEAN (RPC) đặt mục tiêu chuẩn hóa hệ thống và khung vận hành thanh toán, qua đó đơn giản hóa quy trình giao dịch, giảm chi phí và rút ngắn thời gian thanh toán xuyên biên giới.
Ngoài ra, các quốc gia trong khu vực cũng đang tích cực chuyển đổi sang tiêu chuẩn toàn cầu ISO 20022 - một bước tiến quan trọng giúp tăng cường tính minh bạch, nhất quán và khả năng tương tác trong trao đổi dữ liệu tài chính điện tử. Việc áp dụng tiêu chuẩn này không chỉ giúp Đông Nam Á nâng cao vị thế cạnh tranh trên thị trường tài chính quốc tế, mà còn tạo nền tảng cho các giao dịch xuyên biên giới an toàn, minh bạch và hiệu quả hơn.
Vượt qua thách thức, tạo đà cho những bước tiến ý nghĩa
Mặc dù đã đạt được những thành tựu đáng ghi nhận, song Đông Nam Á vẫn còn phải đối mặt với không ít thách thức trong hành trình chuyển đổi số, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ và liên tục giữa các bên liên quan để hiện thực hóa một hệ sinh thái thanh toán số phát triển và bền vững trong khu vực.
Nhiều tổ chức tài chính tại châu Á vẫn đang phụ thuộc vào các hệ thống thanh toán lạc hậu, vốn không còn đáp ứng được khối lượng giao dịch khổng lồ, tốc độ xử lý cao và tính phức tạp của các yêu cầu thanh toán hiện đại. Những hạn chế này đang khiến các ngân hàng trong khu vực chật vật trong cuộc đua chuyển đổi số - đặc biệt là dưới tác động của các quy định mới như ISO 20022 và sự bùng nổ của thanh toán tức thời cùng các phương thức thanh toán thay thế.
Thiếu tương thích giữa các giải pháp thanh toán xuyên biên giới và hệ thống thanh toán tức thời nội địa đang tạo ra những rào cản đáng kể trong việc thực hiện các giao dịch xuyên biên giới liền mạch. Khoảng cách này là nguyên nhân dẫn đến sự kém hiệu quả, tình trạng chậm trễ kéo dài và chi phí xử lý các giao dịch quốc tế ngày càng phình to. Bên cạnh đó, việc phải duy trì mạng lưới quan hệ với nhiều ngân hàng đại lý và đáp ứng các yêu cầu KYC (nhận diện khách hàng) khác nhau cũng đang trở thành rào cản lớn đối với các phương thức thanh toán truyền thống.
Ngoài ra, sự khác biệt trong khuôn khổ pháp lý, quy định tuân thủ, giao thức bảo mật và cách tiếp cận phòng, chống rửa tiền giữa các quốc gia đang làm tăng chi phí vận hành, đồng thời cản trở hiệu quả và tốc độ xử lý giao dịch.
Tương lai của thanh toán
Việc hiện đại hóa hạ tầng thanh toán xuyên biên giới không chỉ nhằm nâng cao khả năng tiếp cận mà còn hướng đến mở rộng tính bao trùm và cá nhân hóa trong cung cấp dịch vụ tài chính. Để đạt được những mục tiêu này, nhiều quốc gia và tổ chức tài chính đang đẩy mạnh ứng dụng các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ sổ cái phân tán (DLT) trong các giải pháp mở rộng và tối ưu hạ tầng thanh toán
Một ví dụ điển hình là phần mềm thanh toán của Finastra, được tích hợp AI để dự đoán và khắc phục các lỗi tiềm ẩn trong giao dịch trước khi chúng gây ra các gián đoạn lớn. Nhờ đó, các giải pháp AI của Finastra giúp giảm thiểu độ trễ và hạn chế rủi ro giao dịch thất bại, qua đó nâng cao tốc độ, độ chính xác và tính tin cậy trong thanh toán xuyên biên giới. Những cải thiện này không chỉ giúp củng cố niềm tin giữa các tổ chức tài chính và người dùng, mà còn đóng góp vào việc xây dựng một hệ sinh thái thanh toán linh hoạt và bền vững.
Bên cạnh đó, việc tăng cường hợp tác với một hệ sinh thái đa dạng các công ty Fintech và đối tác công nghệ để tích hợp các dịch vụ giá trị gia tăng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tương lai ngành thanh toán, đặc biệt trong bối cảnh Tài chính mở (Open Finance) ngày càng phát triển.
Cuối cùng, một hạ tầng thanh toán xuyên biên giới hiệu quả, an toàn và có tính liên kết cao sẽ không chỉ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà còn mở rộng khả năng tiếp cận tài chính trên toàn khu vực Đông Nam Á, góp phần khẳng định vị thế của khu vực như một trung tâm năng động trong hệ sinh thái tài chính toàn cầu.
HY (Theo Asian Banking & Finance)