Áp dụng ESG giúp TCTD tăng uy tín

Áp dụng ESG giúp TCTD tăng uy tín

Nguyễn Vũ

Ngân hàng tiên phong trong triển khai ESG

Phát biểu tại hội thảo “ESG trong ngành Ngân hàng thực thi để dẫn đầu” ngày 19/11, Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú nhấn mạnh, tăng trưởng xanh và phát triển bền vững đã trở thành xu thế tất yếu và là mục tiêu của mọi quốc gia, trong đó có Việt Nam. Theo Phó Thống đốc, tăng trưởng bền vững là yếu tố then chốt nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập. Bộ tiêu chuẩn ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị) là thước đo đánh giá sự phát triển bền vững, giúp doanh nghiệp đáp ứng xu thế và thực hiện cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Nhận thức được xu hướng và tầm quan trọng của việc thực hành ESG, ngành Ngân hàng luôn xác định vai trò tiên phong trong việc “xanh hóa” dòng vốn đầu tư, nâng cao trách nhiệm xã hội hướng tới các mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Kết quả triển khai ESG thể hiện rõ nét qua tốc độ tăng trưởng tín dụng xanh, khi đến 30/9/2024, tỷ trọng dư nợ rủi ro môi trường và xã hội của ngành Ngân hàng đạt hơn 3,2 triệu tỷ đồng, chiếm hơn 22% tổng dư nợ, tăng 15,62% so với cuối năm 2023, cao hơn tốc độ tăng trưởng tín dụng chung của nền kinh tế.

Những con số trên cho thấy, ngành Ngân hàng rất coi trọng ESG, vì đây là vấn đề mới, khó đối với khá nhiều doanh nghiệp. “Việc áp dụng ESG còn giúp TCTD tăng uy tín qua công khai minh bạch về quản trị, môi trường và xã hội, đồng thời cải thiện quản trị rủi ro, nâng cao chất lượng hoạt động và lợi nhuận. ESG không chỉ là công cụ quản trị mà còn mở ra cơ hội tiếp nhận vốn, hỗ trợ từ các tổ chức tài chính quốc tế và phát triển sản phẩm tín dụng mới”, Phó Thống đốc Đào Minh Tú nhìn nhận.

Ở góc độ ngân hàng, bà Nguyễn Thị Thu Hà, Phó trưởng ban chỉ đạo ESG của Agribank cũng thừa nhận tầm quan trọng áp dụng ESG trong hoạt động của ngân hàng thời điểm hiện tại và trong tương lai. Bà Hà cho biết, các tổ chức châu Âu hiện nay đã đưa ra nhiều cam kết về phát triển bền vững ngày càng tăng dần và nâng cao. Ngày 1/10/2023, châu Âu đã thực hiện thí điểm cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), trong đó áp dụng với 6 mặt hàng. Đến năm 2026 sẽ áp dụng đầy đủ với hơn 60 mặt hàng. Việc các ngân hàng triển khai ESG sẽ góp phần tăng khả năng cạnh tranh, hỗ trợ cho khách hàng để tham gia các thị trường xuất khẩu sang châu Âu. Đáng chú ý, các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế trước đây khi xếp hạng tín nhiệm ngân hàng chỉ đánh giá liên quan đến việc hoạt động kinh doanh, không xem xét đến báo cáo phát triển bền vững. Nhưng trong 2 năm gần đây, các tổ chức xếp hạng tín nhiệm đã có đánh giá riêng, độc lập về báo cáo phát triển bền vững. “Như với Moody, tổ chức này xếp hạng từng yếu tố E, S, G với từng ngân hàng tại Việt Nam. Xếp hạng tín nhiệm có tốt đến đâu nhưng ESG xếp hàng thấp thì ngân hàng sẽ bị kéo tụt kết quả xuống”, bà Nguyễn Thị Thu Hà nhấn mạnh.

Các đại biểu tham dự hội thảo đánh giá cao những nỗ lực của ngành Ngân hàng trong thực hành ESG thời gian vừa qua. Bà Nguyễn Thùy Dương, Chủ tịch EY Việt Nam cho hay, trong khi Chính phủ vẫn chưa phê chuẩn danh mục xanh, nhưng các ngân hàng thực sự là những đơn vị tiên phong trong lĩnh vực này. Các ngân hàng đã dành nguồn lực đáng kể, từ con người đến tài chính, để đi đầu trong việc triển khai các tiêu chuẩn ESG. Thậm chí, một số ngân hàng không ngại chi phí, thuê các đơn vị chuyên môn để phát hành báo cáo minh bạch và thực hiện kiểm toán theo các chuẩn mực ESG. “Điều đó cho thấy họ là những người tiên phong sẵn sàng chấp nhận hy sinh lợi ích ngắn hạn để hướng đến mục tiêu dài hạn”, bà Dương nhấn mạnh.

Bàn cách thực hành ESG đồng bộ

Thực hành ESG trong hoạt động ngân hàng cũng như hoạt động của các doanh nghiệp ngày càng cấp thiết, bên cạnh các cơ hội, thuận lợi trong triển khai thực hiện vẫn còn nhiều thách thức đặt ra cho cả cơ quan quản lý nhà nước và bản thân các đơn vị thực thi đòi hỏi các bên cần nhận thức và hành động nhanh. Tuy nhiên, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cũng nhấn mạnh đây là vấn đề không phải nhỏ với doanh nghiệp. Trong khi các tập đoàn lớn có nguồn lực lớn, trình độ quản trị tốt, vẫn còn rất nhiều lãnh đạo doanh nghiệp chưa hiểu về ESG.

Đối với ngành Ngân hàng, trả lời cho câu hỏi tại sao ngân hàng phải đi đầu trong ESG, theo Phó Thống đốc Đào Minh Tú, định hướng dòng vốn đầu tư vào các hoạt động bền vững là yếu tố then chốt để giúp doanh nghiệp phát triển bền vững và từ đó nền kinh tế cũng trở nên bền vững hơn. Ngân hàng cần dẫn dắt quá trình này, để đảm bảo rằng các lĩnh vực cần chuyển đổi xanh, bảo vệ môi trường và nâng cao kinh tế có nguồn lực đầu tư thích đáng.

Mặc dù có nhiều nỗ lực, song đến nay tỷ trọng tín dụng xanh trong tổng dư nợ toàn ngành còn thấp. Cụ thể, đến 30/9/2024, dư nợ tín dụng xanh chiếm tỷ trọng trên 4,5% tổng dư nợ toàn nền kinh tế, tập trung chủ yếu vào các ngành năng lượng tái tạo, năng lượng sạch (chiếm hơn 43%) và nông nghiệp xanh (trên 30%). Theo đại diện Agribank, việc triển khai cho vay tín dụng xanh ở Việt Nam đang gặp nhiều thách thức. Theo đó, việc chưa có bộ tiêu chí xanh cụ thể khiến việc thẩm định, cấp tín dụng gặp rất nhiều khó khăn. Vấn đề nữa là với những dự án xanh thường có thời hạn dài, nguồn vốn lớn trong khi rủi ro cao, do đó quá trình thẩm định, cho vay phải rất kỹ lưỡng. “Việc triển khai ESG trong ngành Ngân hàng là một biện pháp tổng thể, không chỉ là cấp tín dụng không. Quá trình này cần nguồn vốn, con người, công nghệ”, bà Nguyễn Thị Thu Hà đánh giá.

Để thúc đẩy thực hành ESG, xanh hóa hoạt động ngành Ngân hàng, bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) cho biết, thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục theo dõi, hướng dẫn và kịp thời tháo gỡ khó khăn trong quá trình thực hiện Thông tư 17/2022/TT-NHNN. Bên cạnh đó, NHNN cũng sẽ hướng dẫn các TCTD cấp tín dụng xanh, báo cáo tình hình triển khai tín dụng xanh sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Danh mục phân loại xanh quốc gia…

Tuy nhiên, để các cơ chế, chính sách của ngành Ngân hàng thực sự phát huy hiệu quả, bên cạnh những nỗ lực của ngành Ngân hàng trong việc thúc đẩy thực hành ESG, hướng dòng vốn tín dụng vào việc tài trợ các dự án thân thiện với môi trường, mở rộng và khơi thông nguồn vốn tín dụng cho các lĩnh vực xanh đòi hỏi sự phối, kết hợp từ nhiều bộ, ngành, các đơn vị liên quan.

Cụ thể, cần xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về môi trường, xã hội của các dự án đầu tư theo hướng cập nhật, dễ dàng tiếp cận, làm cơ sở cho các TCTD có thể tra cứu thông tin để đánh giá về môi trường, xã hội. Đồng thời, Bộ Tài nguyên và Môi trường sớm trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định về tiêu chí môi trường đối với dự án đầu tư được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh làm cơ sở cho các TCTD căn cứ lựa chọn, thẩm định, đánh giá và giám sát khi thực hiện cấp tín dụng xanh…

Về phía ngân hàng, đại diện Agribank kiến nghị xây dựng và hình thành hệ thống dữ liệu về tình hình tuân thủ, vi phạm yêu cầu về môi trường của doanh nghiệp, tạo cơ sở cho các NHTM trong việc thẩm định, xác định mức độ rủi ro môi trường khi đánh giá khách hàng vay, từ đó không cấp hoặc hạn chế tín dụng mới đối với những dự án tác động xấu đến môi trường. Ngoài ra, Chính phủ có thể cân nhắc chính sách ưu đãi về thuế, phí, cơ chế bảo hiểm, lãi suất, ưu tiên về room tín dụng hay chính sách dự trữ bắt buộc đối với doanh nghiệp, NHTM chủ động triển khai thực thi ESG hiệu quả, được tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế đánh giá cao…