Sau buổi họp báo, thị trường chứng khoán ghi nhận tăng trưởng xanh, trong khi trái phiếu kho bạc có dấu hiệu quay đầu giảm. Trong phiên giao dịch ngày 06/11 đã trở thành phiên giao dịch hậu bầu cử sôi động nhất trong lịch sử sau chiến thắng của ông Donald Trump, bao gồm kết quả tăng 1.500 điểm của Dow Jones và tốc độ tăng 2,53% của S&P 500. Kết thúc phiên giao dịch 02 ngày sau đó, các cổ phiếu liên tục tăng: chỉ số S&P 500 tăng 0,74% lên kỷ lục 5.973,10 điểm; chỉ số công nghệ Nasdaq Composite tăng 1,51% lên 19.269,46 điểm - lần đầu tiên đóng cửa trên ngưỡng 19.000 điểm; các cổ phiếu công nghệ hàng đầu như cổ phiếu Apple và Nvidia lần lượt tăng 2,1% và 2,3%, cổ phiếu Meta Platforms tăng vọt 3,4%.
Tuy nhiên, tại thị trường trái phiếu, sau khi tăng trong phiên trước, lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn dài giảm vào ngày 08/11 từ đỉnh điểm thiết lập vào đầu tháng 7/2024. Sau khi tăng tốc trong phiên giao dịch ngày 6/11, lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 2 năm giảm 5 điểm cơ bản từ 4,267% xuống 4,217%; lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm giảm 8,4 điểm cơ bản từ 4,425% xuống 4,341%; lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 30 năm giảm 5,3 điểm cơ bản từ 4,497% xuống 4,544%.
Tại kỳ họp này, Fed chưa quyết định quy mô và lộ trình cắt giảm lãi suất do kinh tế vĩ mô tiếp tục bền vững và lạm phát vẫn gây khó khăn cho các hộ gia đình Mỹ. Trên thực tế, Chủ tịch Fed - Jerome Powell đang đối mặt với câu hỏi khó xử về vị thế của Fed trong tương lai. Mặc dù lạm phát đã giảm xuống 2,4% và tỷ lệ thất nghiệp đứng ở mức 4,1%, Fed sẽ đối mặt với khả năng kiểm soát mở. Mặc dù chính sách tài khóa không phải công việc của Fed, nhưng cơ quan này sẽ phải có trách nhiệm xử lý tác động tiêu cực bắt nguồn từ chính sách thuế do Quốc hội đề ra.
Trong khi đó, Tổng thống Donald Trump đã công khai chỉ trích Fed sau khi họ tăng lãi suất để chống lạm phát và có thể tiếp tục duy trì quan điểm này trong nhiệm kỳ thứ hai của mình. Trump cũng phát tín hiệu, chính quyền mới sẽ có tiếng nói trong các quyết định lãi suất của NHTW, trái với nỗ lực của Fed trong việc bảo vệ tính độc lập của NHTW.
Với lập luận cho rằng, điện mặt trời và năng lượng gió là nguồn năng lượng không hiệu quả, Tổng thống mới đắc cử Donald Trump đã cam kết đẩy mạnh khai thác dầu khí. Các chuyên gia kinh tế tại Goldman Sachs ước tính, Trump sẽ áp mức thuế 10% đối với hàng hóa nhập khẩu, nhất là đối với hàng hóa của Trung Quốc và xe hơi nhập khẩu từ Mêhicô, có thể đẩy lạm phát tăng cao. Các chuyên gia cũng cho rằng, dự toán thâm hụt tài khóa Mỹ chiếm khoảng 6,5% GDP, đưa tỷ lệ nợ công so GDP lên sát ngưỡng 100%.
Giải pháp nào cho thị trường lao động?
Nền kinh tế Hoa Kỳ đang phải đối mặt với những tín hiệu trái chiều khi tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ nhưng thị trường lao động yếu ớt. Các chỉ số kinh tế gần đây cho thấy, hoạt động kinh tế tiếp tục mở rộng với mức tăng trưởng cao. Fed sẽ tiếp tục thực hiện các giải pháp chính sách phù hợp để tạo việc làm đầy đủ cho người lao động và ổn định lạm phát 2% trong dài hạn. Tuy nhiên, triển vọng kinh tế chưa chắc chắn, và Fed sẽ theo dõi tác động của các luồng thông tin sắp tới đối với triển vọng kinh tế, sẵn sàng điều chỉnh lập trường chính sách tiền tệ một cách hợp lý nếu rủi ro bùng phát cản trở khả năng hoàn thành mục tiêu đề ra.
Mặc dù vậy, chi tiêu tiêu dùng vẫn tăng trưởng ổn định, làm dấy lên khả năng Fed sẽ không vội vàng cắt giảm lãi suất vì động thái này có thể thúc đẩy tăng trưởng quá mức và lạm phát tăng trở lại.
Fed có thiên hướng giảm lãi suất với quy mô thấp (0,25%) trong năm nay và năm tới. Lãi suất vay lại được kỳ vọng sẽ giảm dần trong năm tới đây, nhưng sẽ có lúc tăng lúc giảm. Nếu lạm phát tăng trở lại, NHTW sẽ lùi tiến độ giảm lãi suất, lãi suất vay lại sẽ tiếp tục đứng ở mức cao.
Mặc dù kết quả bầu cử không tác động trực tiếp đến các quyết định chính sách của Fed trong ngắn hạn, nhưng kinh tế tăng tốc dưới thời Tổng thống Trump có thể thuyết phục Fed giảm lãi suất ở mức thấp, tùy thuộc vào tác động của lạm phát. Nhìn chung, Fed còn nhiều dư địa chính sách và cơ quan này đang theo đuổi mục tiêu “hạ cánh mềm” cho nền kinh tế theo hướng kéo giảm lạm phát mà không gây ra suy thoái. Chỉ số lạm phát tin cậy của Fed gần đây cho thấy, lạm phát cơ bản tăng 2,1% so với cùng kỳ năm trước, trong khi lạm phát lõi vẫn tăng 2,7%.
Sau khi tiến hành đợt cắt giảm lần đầu vào tháng 9 vừa qua, các quan chức Fed dự kiến sẽ tiến hành thêm hai đợt cắt giảm lãi suất vào tháng 11 và tháng 12 trong năm nay với mức cắt giảm 0,25%, sau đó tiến hành thêm 4 đợt cắt giảm lãi suất trong năm tới đây. Tuy nhiên, do kinh tế đang tăng vững và các nhà đầu tư Phố Wall kỳ vọng kinh tế dưới thời Trump sẽ tăng tốc, thâm hụt ngân sách mở rộng và lạm phát tăng cao, buộc Fed phải điều chỉnh giảm lộ trình cắt giảm lãi suất.
Thị trường tài chính cũng là vấn đề cần quan tâm
Sau đợt cắt giảm lãi suất lần đầu vào tháng 9 gần đây, các nhà đầu tư đã tăng lợi suất trái phiếu kho bạc và lãi suất cầm cố cho vay mua nhà, làm tăng chi phí vay vốn trong nền kinh tế, xói mòn lợi ích của đợt cắt giảm lãi suất này đối với người tiêu dùng. Lãi suất cho vay mua nhà vẫn ở mức cao khiến nhiều chủ sở hữu nhà khó tìm được lý do tài chính hợp lý để tái vay vốn. Tuy nhiên, lãi suất cho vay cầm cố không thể tăng mãi và có thể sẽ giảm xuống 6,0% nếu Fed tiếp tục cắt giảm lãi suất trong năm tới. Tuy nhiên, điều này sẽ không dẫn đến làn sóng tái vay vốn mua nhà trong ngắn hạn vì hầu hết chủ sở hữu nhà đang nợ vay với lãi suất thấp hơn nhiều so với tỷ lệ này.
Lãi suất cầm cố gần đây biến động mạnh do nhiều yếu tố như thất nghiệp tăng cao, lo ngại suy thoái kinh tế, kỳ vọng Fed giảm lãi suất, dữ liệu việc làm tăng cao hơn dự kiến và bất ổn xung quanh cuộc bầu cử tổng thống.
Các quyết định chính sách của Fed sẽ ảnh hưởng đến xu hướng lãi suất vay vốn nói chung, nhưng NHTW không trực tiếp kiểm soát thị trường cầm cố nên đợt cắt giảm lãi suất lần thứ hai này không tự động kéo giảm lãi suất cầm cố. Những chủ sở hữu nhà đang giữ các khoản vay cầm cố với lãi suất gần 8,0% và cao hơn có thể vay lại để tiết kiệm chi phí. Với mức lãi suất tái cấp vốn dao động quanh tỷ lệ 7,0%, rất ít chủ sở hữu nhà sẽ tham gia thị trường, nhưng sẽ là cơ hội thuận lợi cho chủ sở hữu nhà đang giữ các khoản vay cầm cố với lãi suất gần 8,0% và cao hơn có thể vay lại để tiết kiệm chi phí.
Chủ tịch mới được bổ nhiệm của Fed - Jerome Powell tránh bình luận về các vấn đề chính trị, tuy nhiên không thể khẳng định xu hướng và lập trường của Fed về điều hành chính sách tiền tệ không bị ảnh hưởng, đặc biệt trong những tháng đầu của chính quyền Tổng thống mới.
Hoàng Thế Thỏa