Tìm “liều thuốc” để nền kinh tế phát triển lành mạnh, bền vững

Tìm “liều thuốc” để nền kinh tế phát triển lành mạnh, bền vững

Thanh Tuyết

Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, tháng 10/2023 và 10 tháng năm 2023, nhiều chỉ số kinh tế xã hội Việt Nam đã có những diễn biến tích cực với số doanh nghiệp thành lập mới tăng cao; sản xuất công nghiệp và tình hình xuất khẩu cải thiện. Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) tháng 10/2023 ước tăng 5,5% so với tháng trước và tăng 4,1% so với cùng kỳ năm trước; Hoạt động thương mại dịch vụ diễn ra khá sôi động. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng ước tính tăng 1,5% so với tháng trước và tăng 7% so với cùng kỳ năm trước. Những con số này cho thấy nỗ lực của Chính phủ trong việc thúc đẩy nền kinh tế thông qua 3 “trụ cột” là đầu tư công, tiêu dùng nội địa và xuất khẩu đã thu được những kết quả đáng khích lệ dù bối cảnh kinh tế còn nhiều khó khăn.

Tuy nhiên, theo TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, nhiều thách thức còn ở phía trước khiến các động lực tăng trưởng suy giảm rõ rệt. Cụ thể, giải ngân vốn đầu tư công chưa như kỳ vọng, tiêu dùng nội địa chậm lại do tình hình trong nước khó khăn và đơn hàng xuất khẩu thiếu hụt trong bối cảnh nhu cầu thế giới giảm. Bên cạnh đó, sức ép mới về lạm phát, tỷ giá và những khó khăn còn tiếp diễn của thị trường bất động sản, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp... cũng là bài toán nan giải với nền kinh tế.

Vậy đâu là giải pháp có thể triển khai ngay để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cho giai đoạn từ nay đến đầu năm 2024 là câu hỏi cấp thiết được đặt ra khi thời gian còn lại của năm 2023 không còn nhiều? "Cần tập trung vào những lĩnh vực có thể đóng góp lớn cho tăng trưởng như công nghiệp chế biến chế tạo, xuất khẩu, du lịch, xây dựng, bao gồm cả dự án đầu tư công và tiêu dùng nội địa. Nhất là trong bối cảnh hiện nay, cần kéo dài các chương trình hỗ trợ đến năm 2024, thậm chí là năm 2025 để tạo ra một niềm hứng khởi, thúc đẩy tiêu dùng nhiều hơn”, TS. Cung nêu vấn đề.

Bàn về giải pháp tiếp tục vượt qua khó khăn, tìm hướng đi trong năm 2024, ông Nguyễn Anh Đức, Tổng giám đốc Liên hiệp HTX Thương mại TP.Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam cho biết, đối với các doanh nghiệp bán lẻ hiện đại, có 4 xu hướng doanh nghiệp đang tự vận động để thích ứng với thị trường. Một là cơ cấu nguồn hàng hóa đầu vào đang có sự dịch chuyển, hàng ngoại thâm nhập thị trường mạnh mẽ. Một số doanh nghiệp xuất khẩu gặp khó khăn ở đầu ra cũng quay lại thị trường trong nước. Người tiêu dùng tiết kiệm hơn, tiêu dùng thông minh và quan tâm nhiều đến tiêu dùng thiết yếu. Các doanh nghiệp đón đầu các xu thế phát triển bền vững, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Đến nay, việc chuyển đổi số, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, xanh, bền vững đơn giản nhất đã được doanh nghiệp thực hiện. Tuy nhiên doanh nghiệp chưa muốn đầu tư chuyên sâu hơn vì điều quan trọng nhất của họ hiện giờ là bảo đảm sự tồn tại.

Điều mà các doanh nghiệp ở nhiều lĩnh vực, ngành nghề sản xuất kinh doanh hiện nay mong mỏi chính là thời gian tới các chính sách tập trung hỗ trợ cho doanh nghiệp nhiều hơn, phù hợp hơn, được triển khai sớm hơn, quyết liệt hơn để giúp doanh nghiệp tồn tại và phát triển.

PGS.TS. Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhận định, trong các giải pháp mà Chính phủ đưa ra cần tập trung vào tăng trưởng, nhấn mạnh vào đầu tư công vì đà giải ngân đang tốt. Bên cạnh đó, thị trường nội địa đang suy yếu nên cần chính sách kích cầu, tạo đà cho tăng trưởng kinh tế. Quan trọng là thị trường nội địa cũng ảnh hưởng trực tiếp tới khu vực doanh nghiệp nội địa, còn khu vực FDI chủ yếu đáp ứng cho thị trường nước ngoài. Do đó, giải quyết thị trường nội địa cần hỗ trợ cho doanh nghiệp Việt Nam, đây là điểm tất yếu, nếu xử lý được, cùng với đầu tư công sẽ tạo cho kinh tế Việt Nam có nền tảng vững chắc hơn. Từ nay tới cuối năm nay còn khoảng 2 tháng, trong thời gian này những giải pháp gì triển khai đạt kết quả chúng ta cần tiếp tục làm, còn lại sẽ chuyển sang năm tiếp theo.

Đặc biệt, cần chú trọng nhóm giải pháp lớn từ nay đến hết năm 2023, 2024 và tầm nhìn đến 2025. Cụ thể, cần tập trung tháo gỡ “điểm nghẽn” về vốn, cơ chế chính sách để khơi thông, sao cho dòng vốn luân chuyển để doanh nghiệp tiếp nhận và phát triển. Cùng với đó chúng ta tập trung xây dựng hành lang pháp lý về chuyển đổi xanh. Đây là xu hướng tất yếu, vì vậy cần cơ chế pháp lý rõ ràng để doanh nghiệp hoạt động và từng bước chuyển đổi. Trong đó, năng lượng tái tạo là một trong những điểm mạnh của doanh nghiệp Việt Nam hiện nay nhưng chưa được khai thác tốt. Tăng cường xuất khẩu, mở mới thị trường và nâng cao chất lượng sản phẩm, tiếp tục kích cầu tiêu dùng nội địa, đẩy mạnh phục hồi và phát triển du lịch. Tiếp tục đẩy mạnh giải ngân đầu tư công để góp phần kích thích nền kinh tế phục hồi mạnh mẽ hơn nữa trong thời gian tới. Đồng thời, thúc đẩy thu hút đầu tư FDI, đón làn sóng các nhà đầu tư chuyển dịch sang Việt Nam để đóng góp vào nền kinh tế, giải quyết lao động, tạo cảm hứng phát triển. Sớm khôi phục thị trường bất động sản để kích thích các ngành kinh tế khác phát triển theo, nỗ lực tháo gỡ các điểm nghẽn, đặc biệt về cơ chế pháp lý…

“Nếu các nhóm giải pháp chính này được Chính phủ và các bộ ngành, địa phương quyết tâm triển khai mạnh mẽ trong hai tháng cuối năm và sáu tháng đầu năm 2024 thì hy vọng rằng đến cuối năm 2024, đầu năm 2025 Việt Nam sẽ dần lấy được đà tăng trưởng và phát triển bền vững” - TS. Thiên nêu quan điểm.