Cần những đột phá để “cán đích” tăng trưởng

Cần những đột phá để “cán đích” tăng trưởng

Đỗ phạm

Tăng trưởng kinh tế Việt Nam dự báo sẽ ở mức 6,5% trong năm nay và tăng lên 6,8% trong năm 2024, theo báo cáo Triển vọng Phát triển Châu Á (ADO) của ADB.

Thách thức và kỳ vọng

Theo ADO tháng 4/2023, suy giảm kinh tế thế giới nhiều khả năng sẽ tiếp tục trong năm 2023 và điều này sẽ tác động đến kinh tế Việt Nam. “Tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong năm 2023 sẽ bị hạn chế do suy giảm kinh tế thế giới, chính sách tiền tệ tiếp tục thắt chặt ở các nước phát triển và tác động lan tỏa từ căng thẳng địa chính trị toàn cầu”, ông Andrew Jeffries, Giám đốc Quốc gia của ADB tại Việt Nam nói tại buổi họp báo ngày 4/4, công bố báo cáo ADO tháng 4/2023.

Về các thách thức cụ thể và ngắn hạn, ADB cho rằng sẽ chủ yếu đến từ các yếu tố bên ngoài. Ví dụ, nhu cầu toàn cầu suy yếu sẽ tiếp tục tác động tới thương mại trong năm 2023. ADO dự báo cả nhập khẩu và xuất khẩu đều sẽ giảm tốc, chỉ tăng quanh 7% trong năm nay và năm tới. Kéo theo đó, ngành sản xuất chế biến chế tạo cũng tiếp tục chịu ảnh hưởng, với dự báo sẽ phục hồi nhưng chậm, cũng chỉ tăng ở mức 7,5% trong cả năm nay, qua đó đóng góp khoảng 2,7% vào tăng trưởng GDP. Theo ông Nguyễn Minh Cường, Kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, nguy cơ suy thoái của kinh tế toàn cầu đã phần nào dịu đi trong quý IV/2022 nhưng lại tăng lên vào quý I vừa qua, cộng với đó là những căng thẳng địa chính trị tiếp tục và những biến động của hệ thống tài chính - ngân hàng trên thế giới vừa qua. Bên cạnh đó, có nhiều yếu tố tiềm ẩn và khó dự báo khác cũng có thể xuất hiện, trong đó có biến động của giá hàng hóa cơ bản. Như trong ADO lần này, dự báo kịch bản cơ sở là giá dầu thô Brent năm nay sẽ chỉ quanh mức 88-90 USD/thùng, nhưng với những quyết định bất ngờ như của OPEC mới đây sẽ có thể tác động rất lớn và khó dự báo đối với giá dầu thô trong thời gian tới.

“Điều đó cho thấy những “cơn gió ngược” bên ngoài đã xuất hiện từ năm ngoái vẫn có thể sẽ tiếp tục mạnh lên và gây ra những tác động bất lợi”, ông Cường lưu ý. Bên cạnh đó, những vấn đề, điểm yếu mang tính cơ cấu đã bộc lộ sau 3 năm chống chọi với đại dịch Covid vừa qua cũng sẽ là những rủi ro cản trở trong quá trình phục hồi.

Tuy nhiên, Giám đốc Quốc gia và Kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam đều cho rằng, chính sách hỗ trợ tăng trưởng thông qua việc nới lỏng tiền tệ và khối lượng lớn đầu tư công kỳ vọng được giải ngân trong năm 2023, cùng với việc tận dụng được các cơ hội từ việc Trung Quốc mở cửa trở lại sẽ giúp Việt Nam đương đầu với những bất lợi, thách thức hiện nay. Về dự báo cụ thể, báo cáo ADO dự kiến tăng trưởng kinh tế sẽ ở mức 6,5% trong năm nay (với lạm phát ở mức 4,5%) và tăng lên 6,8% trong năm 2024 (lạm phát ở mức 4,2%).

Trong đó, phần tăng trưởng chậm lại của khu vực công nghiệp sẽ được bù đắp bởi kỳ vọng khu vực nông nghiệp sẽ tăng trưởng tốt hơn (dự kiến tăng 3,2% trong năm nay) và đặc biệt là sự phục hồi tích cực hơn nữa của khu vực dịch vụ (dự kiến 8%). Xét trong bối cảnh tăng trưởng quý I rất thấp vừa qua, mức tăng trưởng GDP 6,5% trong năm nay nếu đạt được cũng là một thành công lớn. Ông Nguyễn Minh Cường cho rằng, để đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP năm nay, ba “đột phá” cần tập trung bao gồm: Đầu tư công; chuyển hướng chính sách sang hỗ trợ tăng trưởng và tận dụng được sự mở cửa trở lại của kinh tế Trung Quốc (nhất là liên quan đến xuất khẩu nông sản và thu hút khách du lịch Trung Quốc).

Ba đột phá để đạt mục tiêu tăng trưởng 6,5%

Phân tích cụ thể hơn về từng đột phá trên, ông Nguyễn Minh Cường nhận định, trong năm nay đầu tư công sẽ là một động lực rất then chốt cho việc phục hồi và tăng trưởng kinh tế.

“Điểm đặc biệt ở năm nay là khối lượng đầu tư công rất lớn với kế hoạch giải ngân lên tới tương đương gần 30 tỷ USD. Đây là mức giải ngân đầu tư công rất lớn và sẽ là đột phá rất mạnh cho tăng trưởng. Các tính toán cho thấy, nếu giải ngân hết được thì đầu tư công năm nay sẽ đóng góp vào tăng trưởng khoảng 1%”, chuyên gia này cho biết, đồng thời tin tưởng với khoảng 90% kế hoạch vốn đã được phân bổ cho các bộ, ngành và địa phương để giải ngân từ tháng 1/2023, trong khi cùng với sự quyết liệt của Chính phủ, hiện nay cũng còn dư địa về mặt thời gian, nên Việt Nam sẽ thực hiện thành công đột phá này, qua đó góp phần quan trọng đạt được tăng trưởng 6,5% trong năm nay.

Trong bối cảnh tăng trưởng sụt giảm mạnh, việc chuyển hướng chính sách sang hỗ trợ tăng trưởng (chính sách tiền tệ nới lỏng hơn, kết hợp với thúc đẩy giải ngân đầu tư công) được kỳ vọng mang lại tác động đa chiều, tạo ra động lực tăng trưởng mạnh mẽ cho nền kinh tế. Các chuyên gia ADB cho rằng, việc NHNN giảm các lãi suất điều hành vừa qua là cần thiết và là bước đi đúng đắn. Điều này không có nghĩa Việt Nam chủ quan với áp lực lạm phát, bởi các bất định bên ngoài và việc đẩy nhanh giải ngân đầu tư công vẫn có thể làm gia tăng lạm phát trong năm 2023.

Kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam cũng lưu ý, trong quý I vừa qua, trong khi khu vực công nghiệp tăng trưởng âm, tốc độ tăng trưởng của khu vực nông nghiệp cũng sụt giảm thì chỉ có khu vực dịch vụ là tăng trưởng tốt hơn kỳ vọng. Tới đây, khu vực dịch vụ, trong đó đặc biệt là dịch vụ du lịch sẽ tiếp tục là yếu tố quan trọng kéo theo tăng trưởng của các lĩnh vực dịch vụ khác. Đáng chú ý, Trung Quốc là nguồn khách du lịch quốc tế lớn nhất của Việt Nam nên việc Trung Quốc cho phép nối lại các tour du lịch từ Trung Quốc đến Việt Nam từ ngày 15/3 là một yếu tố vô cùng tích cực. Bên cạnh đó, việc Trung Quốc mở cửa và phục hồi cũng mở ra cơ hội đáng kể đối với hàng nông sản xuất khẩu của Việt Nam (thị trường này chiếm tới 45% kim ngạch xuất khẩu trái cây và rau củ của Việt Nam). Mức dự kiến tăng 3,2% trong năm nay của khu vực nông nghiệp mà ADO đưa ra cũng phần nào dựa trên kỳ vọng Việt Nam tận dụng được cơ hội này.