Sau hơn 30 năm phát triển, TP.Hồ Chí Minh có 3 khu chế xuất (KCX) và 14 khu công nghiệp (KCN) đi vào hoạt động với tổng diện tích 3.900ha, tỷ lệ lấp đầy đạt 81%, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế thành phố. Các KCX-KCN đã đóng góp hàng chục ngàn tỷ đồng cho ngân sách, giải quyết việc làm cho hơn 280.000 lao động. Tuy nhiên, trong bối cảnh phát triển của cuộc CMCN 4.0, các yếu tố lao động giá rẻ, tài nguyên dồi dào... không còn là lợi thế cạnh tranh. Vì vậy, tái cấu trúc các KCX-KCN để hạn chế những ngành nghề, lĩnh vực thâm dụng lao động, chuyển đổi sang ngành nghề, lĩnh vực công nghệ cao... là yêu cầu tất yếu.
TP. Hồ Chí Minh: Tăng cường thu hút đầu tư vào công nghiệp công nghệ cao
Minh Lâm
Sau hơn 30 năm phát triển, TP.Hồ Chí Minh có 3 khu chế xuất (KCX) và 14 khu công nghiệp (KCN) đi vào hoạt động với tổng diện tích 3.900ha, tỷ lệ lấp đầy đạt 81%, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế thành phố. Các KCX-KCN đã đóng góp hàng chục ngàn tỷ đồng cho ngân sách, giải quyết việc làm cho hơn 280.000 lao động. Tuy nhiên, trong bối cảnh phát triển của cuộc CMCN 4.0, các yếu tố lao động giá rẻ, tài nguyên dồi dào... không còn là lợi thế cạnh tranh. Vì vậy, tái cấu trúc các KCX-KCN để hạn chế những ngành nghề, lĩnh vực thâm dụng lao động, chuyển đổi sang ngành nghề, lĩnh vực công nghệ cao... là yêu cầu tất yếu.
Ông Hứa Quốc Hưng, Trưởng Ban Quản lý các KCX-KCN TP.Hồ Chí Minh (Hepza) cho biết, quỹ đất dành cho phát triển các KCN của thành phố được Thủ tướng phê duyệt chỉ có tổng diện tích 5.921 ha, đến nay vẫn không tăng. Chính vì vậy, thành phố định hướng tái cơ cấu các ngành công nghiệp theo hướng công nghệ cao, công nghiệp xanh, tham gia chuỗi sản xuất toàn cầu, giảm công nghiệp thâm dụng lao động, thâm dụng đất đai... Đến nay, đã có 6 doanh nghiệp FDI trong KCX-KCN được chứng nhận là doanh nghiệp công nghệ cao, hơn 20 doanh nghiệp khác đầu tư vào những lĩnh vực kỹ thuật công nghệ cao. Đặc biệt, một số nhà đầu tư bắt đầu đi vào công nghệ của nền kinh tế tri thức như sản xuất con chip, thiết kế vi mạch như công ty Mtex, Renesas...
Từ đầu năm 2024, nhiều nhà đầu tư nước ngoài khi đến TP.Hồ Chí Minh tìm hiểu cơ hội đầu tư đều quan tâm đến Đề án “Nâng cao hiệu quả thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) giai đoạn 2023 - 2025, tầm nhìn 2030” được UBND thành phố phê duyệt vào cuối năm 2023. Với đề án này, thành phố đặt ra các mục tiêu và con số rõ ràng như nâng cao tỷ lệ vốn đầu tư đăng ký của các quốc gia và vùng lãnh thổ trong tổng vốn FDI cả thành phố lên hơn 70% trong giai đoạn 2023 - 2025 và 75% trong giai đoạn 2026 - 2030. Đến năm 2030, tăng 40 - 50% số lượng tập đoàn đa quốc gia thuộc nhóm 500 tập đoàn lớn nhất thế giới; phấn đấu đến năm 2025, thu hút được hơn 50 dự án công nghệ cao, trong đó có ít nhất 1 tập đoàn công nghệ cao tên tuổi lớn của thế giới với tổng vốn đầu tư ít nhất đạt 3 tỷ USD.
TP. Hồ Chí Minh cũng đưa ra lộ trình trong ngắn và trung hạn, ưu tiên thu hút các ngành kinh tế số, các ngành phát triển trên nền tảng công nghệ 4.0, công nghệ vi điện tử, bán dẫn và công nghệ thông tin; cơ khí chính xác; vật liệu mới, dược phẩm; công nghệ môi trường, năng lượng sạch… Đặc biệt, thành phố sẽ đẩy mạnh thu hút và có cơ chế sử dụng nguồn vốn đầu tư nước ngoài cho hoạt động nghiên cứu, ứng dụng, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo, chuyển giao công nghệ. Với lộ trình dài hạn, thành phố thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào đổi mới, hấp thụ và làm chủ công nghệ, nhất là công nghệ lõi, công nghệ nguồn. Ưu tiên những dự án đầu tư có công nghệ cao, bảo đảm tiêu chuẩn về môi trường, thu hút lao động có kỹ năng của các công ty đa quốc gia lớn gắn với yêu cầu phải chuyển giao tri thức, công nghệ và quản trị; nâng cao tỷ lệ nội địa hóa…. Bên cạnh đó, UBND TP. Hồ Chí Minh cũng nhấn mạnh, không tiếp nhận các dự án sử dụng công nghệ lạc hậu, tiêu tốn năng lượng, có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường.
Vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã chấp thuận bổ sung các KCN Phạm Văn Hai I và II quy mô 668 ha vào quy hoạch phát triển các KCN thành phố. Theo đó, Hepza đã tăng cường tạo quỹ đất thu hút đầu tư thông qua triển khai xây dựng 2 KCN này, tháo gỡ vướng mắc tại KCN Lê Minh Xuân 2 để triển khai xây dựng KCN chuyên ngành y - dược, đồng thời phát triển mô hình nhà xưởng cao tầng để nâng cao hiệu quả sử dụng đất… Chính vì vậy, nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước mong muốn được tham gia phát triển 2 KCN mới này và thành phố dự kiến sẽ thu hút những dự án đầu tư có công nghệ cao…
Với chủ trương phát triển theo hướng công nghệ cao thì bước chuẩn bị thu hút đầu tư cần được chú trọng nhiều hơn trong thời gian tới. Các chuyên gia kinh tế cho rằng, thành phố nên tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh theo hướng minh bạch, thuận lợi, giảm thủ tục hành chính, đảm bảo quyền lợi của nhà đầu tư. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh đào tạo, kết nối các trường đại học, cao đẳng với doanh nghiệp, cũng như tạo điều kiện cho sinh viên đi học hay thực tập ở nước ngoài. Ngoài ra, thành phố cần tạo hình ảnh trung tâm công nghệ cao của Việt Nam thông qua quảng bá, xúc tiến đầu tư và nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của lĩnh vực công nghệ trong tổng thể nền kinh tế…
Ông Nguyễn Văn Dũng, Phó Chủ tịch UBND TP.Hồ Chí Minh cũng yêu cầu Trung tâm Xúc tiến thương mại và Đầu tư tích cực thúc đẩy tăng trưởng xanh, các nội dung triển khai cần gắn với định hướng thực hiện chuyển đổi số, chuyển đổi xanh hướng đến phát triển bền vững. “Trung tâm cần tập trung xúc tiến để thu hút đầu tư từ các quốc gia có công nghệ cao, công nghệ nguồn, đứng đầu các chuỗi cung ứng như Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu… Trong đó, ưu tiên các tập đoàn đa quốc gia liên kết với doanh nghiệp trong nước hình thành, phát triển cụm liên kết ngành theo từng chuỗi giá trị”, ông Dũng nhấn mạnh.