Ngân hàng giảm kỳ vọng tăng trưởng lợi nhuận

Ngân hàng giảm kỳ vọng tăng trưởng lợi nhuận

Nguyễn Vũ

Theo kết quả điều tra xu hướng kinh doanh của các TCTD quý II/2023 của Vụ Dự báo, thống kê (NHNN), tình hình kinh doanh của hệ thống ngân hàng trong quý I/2023 cải thiện chậm so với quý trước. Các TCTD đánh giá lợi nhuận trước thuế của hệ thống ngân hàng trong quý I/2023 có tăng trưởng nhưng chưa đạt được như kỳ vọng. Đánh giá triển vọng cả năm 2023, có 88,7% TCTD kỳ vọng lợi nhuận trong năm 2023 tăng trưởng dương so với năm 2022 (thấp hơn tỷ lệ 95,3% ở kỳ điều tra trước). Bên cạnh đó, vẫn có 5,7% TCTD lo ngại lợi nhuận tăng trưởng âm trong năm 2023 và 5,7% TCTD ước tính lợi nhuận không thay đổi.

Kết quả trên cũng trùng khớp với dự đoán của giới phân tích. Trong báo cáo lợi nhuận 10 ngân hàng của SSI Research vừa mới công bố cũng dự báo có hai ngân hàng tăng trưởng âm quý I năm nay, nguyên nhân chính là do áp lực từ việc chất lượng tài sản suy giảm gây ảnh hưởng thận trọng đến lợi nhuận cốt lõi của ngân hàng.

Trong nhóm big 4 được dự báo lợi nhuận vẫn tiếp tục tăng trưởng nhưng giảm tốc so với năm ngoái. Theo SSI Research, dẫn đầu lợi nhuận ngành Ngân hàng quý I/2023 vẫn là Vietcombank với lợi nhuận trước thuế quý I dự kiến đạt 10.500 - 11.000 tỷ đồng, tăng 10% so với cùng kỳ năm ngoái. Cả năm 2023, lợi nhuận ròng của Vietcombank ước tăng 19,5%. Hay như BIDV, tuy được dự đoán là dẫn đầu về mức độ tăng trưởng quý I/2023 trong nhóm big 4 nhưng SSI cho rằng, năm 2023 tăng trưởng lợi nhuận của BIDV dự kiến cũng chỉ ngang bằng với Vietcombank ở mức 19,2%. Tương tự với VietinBank lợi nhuận của ngân hàng này trong năm 2023 ước tăng khoảng 15%, giảm so với năm 2022.

Ở nhóm NHTMCP tư nhân được dự đoán tăng trưởng lợi nhuận trước thuế phổ biến ở mức 10 - 20% trong quý I/2023. Còn cả năm tuy lợi nhuận nhóm này vẫn tăng trưởng nhưng đa phần tốc độ tăng được dự báo đều giảm so với năm trước.

Trong báo cáo đánh giá triển vọng nhóm ngân hàng vừa công bố của CTCK KBSV cũng cho rằng, ngành Ngân hàng trong quý tới sẽ gặp phải một số khó khăn. NIM quý II vẫn sẽ chịu áp lực chi phí vốn cao do ngân hàng chủ yếu huy động vào quý 4 năm trước và lợi suất danh mục cho vay bị điều chỉnh giảm nhanh hơn theo lãi suất huy động mới. Về chất lượng tài sản, KBSV lưu ý cần phải quan sát thêm phần nợ nhóm 2 trong báo cáo tài chính quý I để đánh giá tác động nhưng hiện tại có thể thấy đây là rủi ro tiềm ẩn. Chất lượng tài sản toàn ngành đang có dấu hiệu kém đi khi tỷ lệ nợ xấu năm 2022 (của 27 ngân hàng đang được niêm yết) ở mức 1,61%, tăng 0,23% so với đầu năm. Nợ nhóm 5 cùng thời điểm ghi nhận tăng mạnh nhất ở mức 62%; nhóm 3 và 4 lần lượt tăng 16,9% và 23,6%... Chi phí trích lập dự phòng tăng gây sức ép không nhỏ lên lợi nhuận của các ngân hàng.

Tốc độ tăng trưởng lợi nhuận ngân hàng năm 2023 được dự báo giảm không quá bất ngờ đối với thị trường. Thực tế, năm nay hoạt động kinh doanh của các ngân hàng đang phải đối mặt với nhiều khó khăn. Tăng trưởng tín dụng chậm do sức cầu yếu; NIM ngày càng mỏng đi do chênh lệch lãi suất huy động và cho vay theo hướng thu hẹp. Điều quan ngại đối với các ngân hàng là chất lượng tín dụng suy giảm do doanh nghiệp ở nhiều ngành đang gặp khó khăn… tạo áp lực nợ xấu gia tăng trong giai đoạn tới. “Chất lượng tài sản suy giảm, nợ xấu tạo áp lực lên hoạt động kinh doanh của các ngân hàng trong năm 2023”, lãnh đạo một ngân hàng thừa nhận.

Bên cạnh đó, dù Nghị định 08/2023/NĐ-CP tạo hành lang pháp lý để doanh nghiệp và trái chủ có thể thống nhất phương án giải quyết. Nhưng khối lượng lớn trái phiếu doanh nghiệp sẽ đáo hạn tập trung vào quý II và quý III năm nay vẫn sẽ tạo áp lực không hề nhỏ đến tình hình tài chính của doanh nghiệp. Doanh nghiệp tiếp tục khó khăn trong việc trả lãi khiến ngân hàng phải trích lập cho danh mục trái phiếu.

Có thể nói, năm 2023, hoạt động kinh doanh của các ngân hàng đối mặt với nhiều khó khăn. Lợi nhuận các ngân hàng sẽ tiếp tục có sự phân hóa rõ rệt. Ngân hàng nào có vị thế trong cho vay bán lẻ hay tỷ lệ CASA duy trì ở mức cao tiết kiệm chi phí vốn… hứa hẹn sẽ có tăng trưởng lợi nhuận tốt hơn ngân hàng khác.

Khó khăn là vậy, nhưng giới chuyên môn cũng kỳ vọng thị trường đang phát đi tín hiệu tích cực hơn sẽ giảm sức ép lên hoạt động kinh doanh của ngân hàng trong những quý tới. Chẳng hạn, khi lãi suất điều hành giảm áp lực chi phí huy động của các ngân hàng bớt đi. Mặt khác ở phía đầu ra, khi lãi suất giảm xuống, người dân, doanh nghiệp mạnh dạn vay vốn. Theo đó, tăng trưởng tín dụng khởi sắc hơn so với giai đoạn đầu năm, thu từ tín dụng cũng sẽ không bị ảnh hưởng nhiều. Ngoài ra, ngân hàng cũng có một số động lực tăng trưởng khác như thu từ dịch vụ thanh toán, bán chéo sản phẩm…