Sức bật từ kinh tế biển

Sức bật từ kinh tế biển

Nghi Lộc

Phát triển chưa xứng tiềm năng

Cuối tuần qua, tại TP. Quy Nhơn (Bình Định) diễn ra Hội nghị triển khai chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 26-NQ-TW ngày 3/11/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045, xúc tiến đầu tư vùng. Đây là hội nghị nhiều ý nghĩa, không chỉ với mục đích công bố Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW, mà còn xúc tiến triển khai bằng các nguồn lực cụ thể, cũng như kêu gọi sự quan tâm của các nhà đầu tư, doanh nghiệp trong nước, quốc tế, đồng hành với Chính phủ trong triển khai các chương trình, dự án đầu tư có ý nghĩa quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội của vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ.

Duyên hải miền Trung gồm 14 tỉnh, thành từ Thanh Hóa đến Bình Thuận, với chiều dài đường bờ biển 1.900 km, chiếm gần 60% chiều dài bờ biển cả nước. Đây là địa bàn đặc biệt quan trọng về chính trị, kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh của đất nước. Khu vực luôn được ví là “mặt tiền” của quốc gia, cửa ngõ ra biển cho Tây Nguyên.

Sau gần 20 năm thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị Khóa IX về Phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ, diện mạo, toàn vùng đã có sự phát triển mạnh mẽ. Tăng trưởng GRDP bình quân giai đoạn 2015-2020 đạt 7,3%. Nhiều địa phương trong vùng như, Đà Nẵng, Nghệ An hay Thanh Hóa… đã có sự bứt phá, đời sống nhân dân được nâng lên rõ rệt...

Tuy nhiên, trên thực tế nhiều tiềm năng, lợi thế của vùng, nhất là kinh tế biển chưa được khai thác hợp lý. Quy mô kinh tế vùng còn nhỏ, GRDP bình quân đầu người thấp. Tăng trưởng kinh tế chưa thực sự bền vững, chất lượng lẫn năng lực cạnh tranh chưa cao. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch còn chậm, chưa có đột phá. Các khu kinh tế ven biển, cảng biển phát triển chưa tương xứng tiềm năng. Du lịch phát triển chưa bền vững, thiếu đa dạng, sức cạnh tranh còn thấp. Dấu ấn liên kết vùng còn yếu, khi liên kết vùng còn lỏng lẻo, lúng túng, bị động. Thậm chí, từng có giai đoạn, các tỉnh trong vùng mạnh ai nấy làm, dẫn đến “níu” đà đột phá đi lên của toàn vùng. Hiện Việt Nam đang là điểm đến hấp dẫn của dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), song dòng vốn FDI vào khu vực ít cả về số dự án và quy mô…

Phát biểu tại hội nghị, TS. Trần Du Lịch - Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia cho rằng, tiềm năng của khu vực này chưa được khai thác hiệu quả, dư địa còn rất lớn. Bởi thế, bài toán đặt ra là làm sao để vùng này trở thành vùng đất phát triển chứ không phải vùng đất nghèo.

“Chìa khóa” phát triển kinh tế biển

Những “điểm nghẽn”, bất cập trên là lý do, động lực để Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 26-NQ/TW. Nghị quyết chính là nền tảng, kim chỉ nam, tiền đề cho sự phát triển của vùng trong thời gian tới... Nghị quyết 26-NQ/TW xác định, mục tiêu đến năm 2030, Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ là vùng phát triển năng động, nhanh và bền vững, mạnh về kinh tế biển; có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, hiện đại; Tầm nhìn đến năm 2045, Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ là vùng phát triển nhanh, bền vững, mạnh về kinh tế biển; có một số trung tâm công nghiệp, dịch vụ, hợp tác quốc tế lớn ngang tầm khu vực Châu Á…

Theo ông Nguyễn Văn Quảng - Bí thư Thành ủy Đà Nẵng, Nghị quyết 26-NQ/TW có ý nghĩa rất quan trọng, thể hiện tư duy và tầm nhìn, định hướng chiến lược của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, nhằm tạo sự chuyển biến có tính đột phá trong chiến lược phát triển của vùng. Không phải ngẫu nhiên mà hội nghị công bố Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 26/NQ-TW lại lấy chủ đề là “Liên kết - Đột phá từ kinh tế biển - Phát triển nhanh và bền vững”. Một cách rất rõ ràng, để vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ phát triển đột phá, “chìa khóa” chính là phát triển kinh tế biển và liên kết vùng bền chặt.

Nhấn mạnh vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ có vị trí đặc biệt quan trọng trong Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển, tầm nhìn quốc gia mạnh về biển, giàu từ biển, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho rằng, để hiện thực hóa mục tiêu này, việc lấy con người là trung tâm trong mọi chiến lược phát triển phải là quan điểm tiếp cận xuyên suốt. Ngư dân cần được đặt ở vị trí trung tâm trong tiến trình phát triển bền vững “tam ngư”: Ngư nghiệp - ngư dân - ngư trường.

Đồng quan điểm, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Quý Kiên cũng cho rằng, để khu vực phát triển đột phá, các địa phương trong vùng cần tập trung phát triển kinh tế biển xanh, mở cửa hướng ra biển, hình thành các ngành kinh tế mũi nhọn như: du lịch biển, hàng hải, năng lượng tái tạo, công nghệ sinh học biển; Tập trung các giải pháp bảo vệ nguồn nước, tăng khả năng trữ nước đảm bảo an ninh nguồn nước...

Để hiện thực khát vọng “mạnh về biển, giàu từ biển” trong điều kiện thực tiễn của vùng, TS. Huỳnh Minh Sơn (Đại học Đà Nẵng) đề xuất, cần có đề án phát triển nguồn nhân lực kinh tế biển, bám sát yêu cầu thực tiễn của mỗi địa phương, gắn với quy hoạch tổng thể, hài hòa với lợi ích chung của toàn vùng và đất nước...

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu các địa phương cùng quyết tâm biến vùng này thành vùng đất giàu có, giàu văn hóa và đột phá hơn nữa. Theo đó các địa phương cần phát huy tối đa tính tự lực, tự cường, không mong chờ, ỷ lại; đi lên từ bàn tay, khối óc, khung trời, cửa biển; mỗi địa phương phải tiếp tục cụ thể hóa Nghị quyết số 26-NQ-TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 168/NQ-CP theo chức năng, nhiệm vụ; xác định nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm; làm cái gì dứt điểm cái đó, tư tưởng phải thông, quyết tâm phải cao...